Τρία χρόνια αλλεπάλληλων περικοπών, συνεχόμενων παραβιάσεων της όποιας ελάχιστης δημοκρατικής νομιμότητας, συνεχώς εντεινόμενων πιέσεων και εκβιασμών και πρωτόγνωρης ιστορικά κατασταλτικής βίας. Κι εμείς ακόμα ψάχνουμε το βηματισμό μας.
Η τερατώδης αναβίωση του Ναζισμού και η γιγάντωση του παρακρατικού παρεμβατισμού, ένας αποτρόπαιος κοινωνικός κανιβαλισμός και η ασταμάτητη διολίσθηση της κοινωνίας σε έναν πολιτικό μεσαίωνα, δεν έχουν σταθεί ικανοί λόγοι να μας αφυπνίσουν.
Κάποιος έλεγε κάποτε πως ο άνθρωπος είναι ζώο συνήθειας. Μήπως τελικά συνηθίσαμε σ’ αυτά τα τρομερά και απάνθρωπα που βιώνουμε; Μήπως συνηθίσαμε στο ρόλο του πολίτη – θύματος; Μήπως συνηθίσαμε να είμαστε αγανακτισμένοι; Γιατί μετά την αγανάκτηση, λογικά έρχεται η αντίδραση, αλλά εμείς δεν έχουμε αντιδράσει ακόμα. Στην ουσία ούτε καν στο ελάχιστο.
Τείνω να καταλήξω στο συμπέρασμα πως είμαστε ηλίθιοι. Αλλά γνωρίζοντας πως τέτοιες γενικεύσεις δεν υφίστανται στις ανθρώπινες κοινωνίες, αναγκάζομαι να πάω τη σκέψη μου πιο μακριά. Αναγνωρίζω αρκετές αιτίες που μας οδηγούν στην απάθεια αλλά θα σταθώ στις πιο σημαντικές.
Πρώτη αυτή της συνήθειας. Όχι η συνήθεια στα μέτρα και το πρόσωπο του τέρατος όπως έλεγε και ο συνθέτης, αλλά στη συνήθεια μας στα απλά μικρά καθημερινά. Στον τρόπο ζωής που είχαμε μέχρι τώρα και βασίστηκε στην κατανάλωση χωρίς περιορισμούς. Αυτή η συνήθεια μας είναι που γεννά τον Φόβο. Δεύτερη αιτία απάθειας, ο φόβος μην χάσουμε τον τρόπο ζωής μας. Κάθε μέτρο, κάθε περικοπή το αντιμετωπίζουμε φοβικά. Αντί να αντιδράσουμε, λέμε ας είναι το τελευταίο, αρκεί να περισώσουμε ότι μπορούμε από τις συνήθειες μας.
Τρίτη και επίσης σημαντική αιτία, η πολιτική μας παιδεία. Η εξάρτηση μας πολιτικά από το κόμμα/βουλευτή που φρόντιζε πάντα για τα ιδιοτελή και μικρά μας αιτήματα. Η γαλούχηση μας στην αντιπροσώπευση και στην απόταξη κάθε ευθύνης από τους ώμους μας. Η ανάγκη μας να βρούμε τον πεφωτισμένο «σωτήρα» που θα μας ελευθερώσει, όχι από την πολιτική μας κατρακύλα αλλά από την υλική μας ένδεια.
Και τέλος, τώρα που φτάσαμε στο αμήν, ακόμα και τώρα, εστιάζουμε στο σύμπτωμα και όχι στην αιτία. Αλαλάζοντας αμοληθήκαμε να διαδηλώσουμε σε πλατείες και καταλήψεις την αντίθεση μας στα μέτρα που ψηφίζει σήμερα η Βουλή. Με ιδεολογικές και πατριωτικές κορώνες, κράζουμε το άδικο και φοβερό των μέτρων, την αδυναμία μας να εξασφαλίσουμε την συνηθισμένη μας ρουτίνα αν αυτά περάσουν. Κάθε φορά, εδώ και τρία χρόνια διαδηλώνουμε όταν περνάνε μέτρα, διαδηλώνουμε όταν μας παίρνουν ένα κομμάτι της επίπλαστης ευτυχίας μας. Αναρωτηθήκαμε έστω και για μια στιγμή όμως, έστω και τώρα, τι θα γίνει αν δεν περάσουν τα μέτρα; Δηλαδή, ακόμα κι αν καταψηφιστούν, εμείς σωθήκαμε;
Ακόμα κι αν αλλάξουμε κυβέρνηση, αν αλλάξουμε ηγέτες, αν έχουμε δραχμή ή ευρώ ή πατσαβούρια, θα σώσουμε την αξιοπρέπεια μας; Θα ανακτήσουμε την χαμένη «ελευθερία» μας; Θα δικαιώσουμε την πολυπόθητη «Δημοκρατία» μας; Θα προσφέρουμε στον εαυτό μας και τα παιδιά μας την ποιότητα ζωής που αξίζουμε;
Δεν θα υπάρχουν δηλαδή μετά αφεντικά να σε εκμεταλλεύονται; Δεν θα υπάρχουν διεφθαρμένοι δημόσιοι λειτουργοί κι υπάλληλοι να σε κλέβουν; Δεν θα υπάρχουν τα τοκογλυφικά δάνεια των τραπεζών; Δεν θα υπάρχουν φασίστες να σε φοβίζουν; Δεν θα υπάρχει κρατική καταστολή σε κάθε προσπάθεια απελευθέρωσης;
Επιτέλους, ας καταλάβουμε πως μόνο αν πολεμήσουμε την αιτία, θα απαλλαγούμε από τα συμπτώματα. Και αιτία είναι πρωτίστως η προσκόλληση μας στη συνήθεια. Η υποταγή μας στο σύστημα που ξεχωρίζει τους ανθρώπους, που δημιουργεί ανισότητες, που τσακίζει κάθε όνειρο ελευθερίας. Στο σύστημα της κοινωνίας της οικονομίας και της ιδιοκτησίας. Στο σύστημα της ιεραρχημένης δόμησης της λήψης των αποφάσεων. Στο σύστημα που αφήνει τον άνθρωπο νούμερο σε στατιστικές. Αυτό το ένα και ενιαίο σύστημα της Εξουσίας ανθρώπου πάνω σε άνθρωπο. Είτε το λένε Καπιταλισμό, είτε όπως αλλιώς.
Μόνο η συνειδητοποίηση της εχθρικής φύσης προς τον Άνθρωπο αυτού του συστήματος μπορεί να μας βγάλει πραγματικά από την απάθεια.
Πρώτο βήμα προς τα εκεί, η ανάληψη της ατομικής μας ευθύνης.
