Ορισμένοι θεωρούν ότι η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να έχει σημασία. Άλλοι όμως, προειδοποιούν ότι μπορεί τελικά να αποδειχθεί ότι η Κύπρος είναι η σκανδάλη που θα πυροδοτήσει μία ακόμη ανάφλεξη στην ευρωζώνη.
Τον Ιούνιο η Κύπρος έγινε η πέμπτη χώρα που προσέφυγε στους διεθνείς πιστωτές καθώς τράπεζές της, εκ των οποίων η Τράπεζα Κύπρου και η Cyprus Popular Bank, εγκλωβίστηκαν από την αναδιάρθρωση των ελληνικών τραπεζών.
Τώρα, εν αναμονή της ανακοίνωσης των stress test από την Pimco (που ελέγχονται από στελέχη της BlackRock) που θα κρίνουν τις ανάγκες των κυπριακών τραπεζών και ενόψει των διαπραγματεύσεων για το πακέτο στήριξης της χώρας (οι οποίες αναβλήθηκαν για το Φεβρουάριο, αν όχι για το Μάρτιο), ορισμένοι αναλυτές διερωτώνται μήπως οι επενδυτές έχουν υποτιμήσει τους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από την Κύπρο.
Προειδοποιούν ότι ένα λάθος βήμα στην Κύπρο θα μπορούσε να ανατρέψει το πρόσφατο ράλι στις αγορές και να υπονομεύσει τις προσπάθειες αξιωματούχων και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να εκμηδενιστεί ο κίνδυνος διάσπασης της ευρωζώνης, καθώς θα αναζωπυρώσει ανησυχίες για χρεοκοπίες τραπεζών.
«Δεν θα αλλάξω τη δομή του χαρτοφυλακίου μου απλώς επειδή υπάρχουν κάποιες αρνητικές ειδήσεις αναφορικά με την Κύπρο, αλλά παρακολουθώ το θέμα», δήλωσε ο Μαρκ Τσάντλερ, της Brown Brothers Harriman. Επισημαίνει ότι η σημασία του θέματος δεν αφορά το μέγεθος του πακέτου για την Κύπρο, αλλά εστιάζεται στον τρόπο με τον οποίο η ευρωζώνη χειρίζεται την κατάσταση.
Πράγματι, το κυπριακό χρέος που βρίσκεται στα χέρια ξένων πιστωτών είναι συγκριτικά μικρό. Τα κεφάλαια στήριξης που χρειάζεται η Κύπρος είναι λίγα σε σύγκριση με τα όσα δόθηκαν σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία. Αρχικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η στήριξη των τραπεζών θα στοιχίσει περί τα 10 δισ. ευρώ. Αυτό όμως, είναι μεγαλύτερο από το μισό ΑΕΠ της χώρας, ενώ συνολικά η Κύπρος αναμένεται να χρειαστεί περί τα 17 με 17,5 δισ. ευρώ.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η Moody’s προχώρησε σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Κύπρου σε «Caa3» από «Β3» και στη συνέχεια προέβη σε παρόμοια υποβάθμιση των τραπεζών της χώρας. Ο οίκος αξιολόγησης επεσήμανε τον υψηλότερο κίνδυνο κρατικής χρεοκοπίας ο οποίος θα μπορούσε να διακυβεύσει την αποτελεσματικότητα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και τον σχετικό αντίκτυπο του αυξημένου κρατικού κινδύνου στις τράπεζες, δεδομένων των μεγάλων χαρτοφυλακίων που διαθέτουν σε κρατικούς τίτλους.
Ο Γκάμπιελ Στερν, οικονομικός αναλυτής της Exotix, δηλώνει ότι σε ποσοστιαία βάση αναλογικά με το ΑΕΠ, το δημοσιονομικό κόστος για την Κύπρο μπορεί να είναι το μεγαλύτερο από οποιαδήποτε τραπεζική κρίση στη σύγχρονη ιστορία. Η λύση, δηλώνει, θα είναι κάποια «μισητή επιλογή».
Παρόλα αυτά, ο κ. Στέρν δηλώνει ότι επιλογές όπως η αναδιάρθρωση χρέους με PSI είναι μάλλον απίθανες για την Κύπρο, εν μέρει επειδή μεγάλο μέρος των κρατικών ομολόγων βρίσκονται στα χέρια εγχώριων επενδυτών. Κατ’ επέκταση η επιβολή ζημιών θα επιφέρει καταστροφικές επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία.
«Η Κύπρος είναι σε γενικές γραμμές μία οριακή περίπτωση. Οι ειδικοί διατυπώνουν διαφορετικά συμπεράσματα ως προς το εάν χρειάζεται PSI ή διαγραφή χρεών», δηλώνει ένας διεθνής επενδυτής και συμπληρώνει: «Προς το παρόν, δε νομίζω ότι θα επιμείνουν για το PSI επειδή, για πολιτικούς λόγους, δεν θα θέλουν να το διακινδυνεύσουν. Δείτε το κόστος του ελληνικού PSI».
Ένας ακόμη παράγοντας είναι ότι μεγάλο μέρος του χρέους διέπεται από αγγλικό δίκαιο, γεγονός που καθιστά την επιβολή PSI πιο δύσκολη όπως αναφέρει ο Μιχάλης Μιχαηλίδης, της RBS.
Ο Ρίτσαρντ ΜακΓκουάιρ, της Radobank, δηλώνει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια να επιβληθεί κατανομή του κόστους και στους ομολογιούχους των τραπεζών θα δημιουργήσει νέο κίνδυνο για τη φερεγγυότητα των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, ευρύτερα στην ευρωζώνη. «Θα προδίδεται το δόγμα ότι το ελληνικό PSI ήταν ειδική περίπτωση, επιφέροντας αρνητικό αντίκτυπο στις αγορές».
Υπάρχουν και άλλα θέματα. Οι συζητήσεις για το μέγεθος του πακέτου στήριξης έχουν φέρει στην επιφάνεια τη διάσταση απόψεων εντός των πιστωτών της τρόικας. Εν τω μεταξύ, οι πολιτικοί που ετοιμάζονται φέτος για τις γερμανικές εκλογές, διερωτώνται κατά πόσο οι φορολογούμενοι θα θελήσουν να πληρώσουν το τίμημα για τις κυπριακές τράπεζες και κάνουν πολιτικό ζήτημα τις ρωσικές επενδύσεις στην Κύπρο, ενώ παράλληλα απαγγέλουν κατηγορίες για "ξέπλυμα χρήματος".
Τελικά, εάν η Γερμανία αρνηθεί να στηρίξει την Κύπρο, οι επενδυτές μπορεί να επανεκτιμήσουν την πρόθεση της Γερμανίας να κρατήσει την ευρωζώνη ενωμένη.
Οποιαδήποτε συζήτηση για επιβολή κόστους στους ομολογιούχους πρώτης εξασφάλισης των τραπεζών ή για επιβολή κουρέματος -ή ζημιών- στους καταθέτες θα έχει εξίσου καταστροφικό αντίκτυπο στο επενδυτικό κλίμα της Ευρώπης δημιουργώντας ένα μη υγιές προηγούμενο.
«Η κατάσταση είναι ότι δύο τράπεζες χρειάζονται χρήματα. Και αυτές οι δύο τράπεζες έχασαν χρήματα στην Ελλάδα, ενώ περίπου το 40% των εργασιών τους πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, κούρεμα στους καταθέτες θα σήμαινε κούρεμα στους Έλληνες καταθέτες και (για τους αξιωματούχους) αυτό ισοδυναμεί με αυτοπυροβολισμό», δηλώνει ο Δημήτρης Δρακόπουλος της Νomura και συμπληρώνει: «Θεωρώ ότι θα ακολουθήσουν το δρόμο του κουρέματος για τους senior ομολογιούχους, αλλά δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια, κατά συνέπεια θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας».
Επιπλέον, δηλώνει ότι υπάρχουν θετικοί παράγοντες στην Κύπρο που αξίζει να ληφθούν υπόψη. Για παράδειγμα, οι κυπριακές προεδρικές εκλογές τον επόμενο μήνα θα οδηγήσουν πιθανότατα σε αντικατάσταση της τρέχουσας κομουνιστικής κυβέρνησης – κίνηση που θα ανοίξει τον δρόμο για ιδιωτικοποιήσεις πολλών κερδοφόρων κρατικών επιχειρήσεων.
Ο κ. Μιχαηλίδης υποστηρίζει ότι τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου της χώρας έχουν τη δυνατότητα να αποδειχθούν σε σημαντική κινητήριο δύναμη του κυπριακού ΑΕΠ. «Ναι, υπάρχουν λόγοι ανησυχίας για την Κύπρο. Υπάρχουν όμως και πολλοί λόγοι που στηρίζουν την άποψή μου ότι δεν θα έχουμε χρεοκοπία» καταλήγει.
