Με τη συνάντηση Στουρνάρα - τραπεζιτών, τη δημοσιοποίηση του πλαισίου ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών ιδρυμάτων και τον πρώτο κύκλο επαφών ΟΤΟΕ - διοικήσεων τραπεζών, ξεκινά πλέον ο τελευταίος και καθοριστικότερος γύρος της αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Διαδικασία που, όπως φαίνεται, θα είναι εκ βάθρων συστημικού χαρακτήρα και με κοσμογονικές μεταβολές:
Από τη μετοχική σύνθεση των ομίλων και την επόμενη ημέρα για χιλιάδες εργαζομένους μέχρι τη μορφή χρηματοδότησης που θα έχει η «επόμενη ημέρα» για την εθνική οικονομία.
Στη συνάντηση του υπουργού Οικονομικών με τους τραπεζίτες, στις αρχές της εβδομάδας επιχειρήθηκε να βρεθεί ένας κοινός τόπος υλοποίησης της κρισιμότερης φάσης του εγχειρήματος. Όροι, προϋποθέσεις, μορφή των νέων ομίλων, αλλά και ζητήματα αμοιβών (που αίφνης αποτέλεσαν... αγκάθι για τους τραπεζίτες), όπως και η συμμετοχή των υφιστάμενων μετόχων, συζητήθηκαν αναλυτικά και φέρεται να συμφωνήθηκαν σε μεγάλο βαθμό.
Τα δεδομένα
Το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης θα πάρει χρόνο. Προς το παρόν είναι μάλλον νωρίς να καταγραφούν τα όποια οφέλη και ζημίες από τη διαδικασία. Μια διαδικασία που συμπεριλαμβάνει τις αυξήσεις κεφαλαίου μέσω των οποίων θα καθοριστεί η νέα μορφή των εταιρικών σχημάτων. Δηλαδή ποια θα είναι η θέση των παλαιών μετόχων, ποιος ο ρόλος των τραπεζιτών, η ισχύς των μεγαλομετόχων, η ενδεχόμενη παρουσία ξένων ομίλων, διαχειριστών ή ακόμη και επενδυτικών χαρτοφυλακίων.
Στη συνάντηση της 30ής Οκτωβρίου η ΟΤΟΕ, ρίχνοντας πρώτη τη σέντρα, έκανε ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης ενός πλαισίου, που ως κεντρικό ζητούμενο θα έχει τη μείωση του κόστους λειτουργίας.
Είναι προφανές πως η επόμενη ημέρα και στον τραπεζικό κλάδο δεν θα θυμίζει σε τίποτε την περίοδο των... παχιών αγελάδων, της επιθετικής επέκτασης, των προσλήψεων, των αυξήσεων μισθών και των χρυσοφόρων bonus σε μεγαλοστελέχη και προσωπικό.
Τώρα, θα πρέπει να εξευρεθεί τρόπος, κατά το δυνατόν... αναίμακτος, για την προσαρμογή του κλάδου στη δραματική συγκέντρωσή του (μόλις τρεις θα είναι οι συστημικές τράπεζες), τη συρρίκνωση της λιανικής και την αναπόφευκτη… έξοδο των «πλεοναζόντων» εργαζομένων. Στην πράξη θα έχουμε γενναία προγράμματα εθελούσιας εξόδου, κλιμακωτή μείωση μισθών, συμβάσεων, συνδυασμό των δύο και συλλογική διαπραγμάτευση ή επιχειρησιακές συμφωνίες.
Σε αυτό το περιβάλλον θα πρέπει να συνεκτιμηθούν:
• Τα περίπου 200 δισ. ευρώ που (άμεσα ή έμμεσα) έχουν στηρίξει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
• Ο καθοριστικός πλέον ρόλος του ΤΧΣ και ο θεωρητικός κίνδυνος κρατικοποίησης. Πρόκειται για μια εξέλιξη που προσπαθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι να αποφύγουν, με τους δανειστές να συγκατατίθενται στις συμφωνίες Πειραιώς - ΑΤΕ, Εθνικής - Eurobank αλλά και Πειραιώς - Geniki Bank, Alpha Βank - Emporiki μαζί τους.
• Το περιορισμένο – σε αυτή τη φάση της αγοράς – ενδιαφέρον ξένων ομίλων να καλύψουν τις αυξήσεις κεφαλαίου, και
• Η ασάφεια που επικρατεί ακόμη για την ίδια τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης και τους όρους των αυξήσεων που θα ακολουθήσουν.
Γερμανική «αισιοδοξία»
Πάντως, έμπειρος παράγοντας σημείωνε πως η τελευταία παρέμβαση της Deutsche Bank φαίνεται να καθησύχασε κάπως την ελληνική πλευρά. Συγκεκριμένα, ο γερμανικός οίκος στην έκθεσή του για την ευρωζώνη με τίτλο «Mapping the recovery’s breadcrumbs» προβλέπει επιστροφή στην ανάπτυξη το 2014 (για την ελληνική οικονομία), ενώ θεωρεί βέβαιη τη χρονική παράταση του ελληνικού μνημονίου. Και αυτό παρά το ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα συνεχίσουν να το αρνούνται επισήμως μέχρι να επικαιροποιηθεί και να δημοσιοποιηθεί η έκθεση της τρόικας για την ελληνική οικονομία.
Το «πακέτο»
Μένει όμως προς αποσαφήνιση το πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης (βεβαίως αφού εγκριθεί το... περιβόητο πακέτο «βοήθειας» των 31,5 – και βάλε – δισ. ευρώ).
Από τις μέχρι τώρα πληροφορίες φαίνεται πως Στουρνάρας και τραπεζίτες συμφωνούν στην αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών. Επίσης δεν έγινε δεκτό το αίτημα των τραπεζιτών να ανταλλάξουν ελληνικά ομόλογα με τίτλους του EFSF. Στο σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης που θα κληθούν να οριστικοποιήσουν το ΥΠΟΙΚ και η ΕΕΤ δεν προβλέπεται καμία παροχή εγγύησης από το ΤΧΣ ή το Δημόσιο για τη ζημία αποτίμησης των ομολόγων, καθώς ενδεχομένως να θεωρούνταν έμμεση κρατική ενίσχυση προς τις τράπεζες.
Ταυτόχρονα, το σχέδιο προβλέπει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να διατηρούν ελάχιστα εποπτικά κεφάλαια (EBA Core Tier I), που να αντιστοιχούν στο 9% του σταθμισμένου ενεργητικού τους μέχρι και το τέλος του 2015. Πρόκειται για αλλαγή σε σχέση με το αρχικό σχέδιο του Απριλίου, το οποίο προέβλεπε ότι το Core Tier I θα διαμορφωνόταν στο 9% το 2012 και θα αυξανόταν στο 10% την 1η Ιουλίου 2013. Να σημειωθεί πως από την παραπάνω αλλαγή μειώνονται οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών κατά περίπου 2 δισ. ευρώ.
Βέβαια οι ρυθμίσεις για την ανακεφαλαιοποίηση θα κατατεθούν σύντομα στη Βουλή, μαζί με τις διατάξεις για τα δημοσιονομικά και τις διαρθρωτικές αλλαγές. Όλα αυτά, όμως, εφόσον επέλθει συμφωνία μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων για το σύνολο του πακέτου μέτρων.
Αντίθετα, φαίνεται να προβλέπεται η αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου στα εποπτικά κεφάλαια. Αυτό θα γίνει μέσω ρύθμισης, που θα επιτρέπει τον συμψηφισμό ζημιών από το PSI+, σε ορίζοντα 30ετίας, με φορολογικές υποχρεώσεις σε επίπεδο ομίλου και όχι μητρικής, όπως ισχύει σήμερα. Αυτή είναι μία λεπτομέρεια που ενδεχομένως να κάνει τη διαφορά που επιδιώκουν οι τραπεζίτες.
Με δυο λόγια, αν παραλλάξουμε όσα είχε πει και ο Σημίτης για τους ιδιώτες - θύματα της απάτης του χρηματιστηρίου, «ας πρόσεχαν οι Έλληνες που εμπιστεύτηκαν τα ελληνικά ομόλογα». Οι τράπεζες θα ξαναπάρουν τη χασούρα τους από τα ομόλογα, έστω και μακροπρόθεσμα, αλλά οι πολίτες ας το ξεχάσουν. Απλά…
